Hoe blijf je leren terwijl je al handelt?
In buurten waar grote maatschappelijke opgaven samenkomen – van woningbouw tot vergroening en sociale samenhang – is verandering geen rechte lijn. Coalities van bewoners, ondernemers, ambtenaren en maatschappelijke partijen proberen vooruit te komen, maar krijgen onderweg te maken met nieuwe inzichten, spanningen en onverwachte wendingen. Hoe blijf je dan leren, terwijl je al in beweging bent?
Slim* kan teams helpen om zicht te houden op de vraag: zijn we nog bezig met de juiste dingen? Een aanpak die hierbij helpt, is reflexieve monitoring. Geen traditionele evaluatie achteraf, maar een manier van denken en werken die het leerproces centraal stelt.
-
Wat is reflexieve monitoring precies?
Reflexieve monitoring is een procesaanpak die teams uitnodigt om regelmatig stil te staan bij hun handelen – niet aan het einde, maar onderweg. De vraag is telkens: Wat doen we? Wat leren we? En draagt dit bij aan wat we eigenlijk willen bereiken? Een reflexieve monitor – iemand in of rondom het team – observeert, stelt vragen en helpt verbanden te leggen tussen inhoud (wat willen we?), acties (wat doen we?) en relaties (met wie werken we samen?). Zo ontstaat ruimte voor bijsturing, groeiend inzicht en gezamenlijke richting. -
Waarom is dit relevant in buurtaanpakken?
In buurtgerichte samenwerking zijn doelen vaak breed. Er is geen strak uitvoeringsplan, maar een voortdurend samenspel tussen betrokkenen met uiteenlopende belangen, tempo’s en taal. Reflexieve monitoring helpt om in dat samenspel overzicht te houden, knelpunten bespreekbaar te maken en collectief te leren van wat er gebeurt. Een reflexieve sessie hoeft niet groots te zijn. Soms is het een terugkerend reflectiemoment met partners uit de buurt; soms is het een uur sparren met het team. Door het leren te organiseren, ontstaat meer grip op de koers – en worden kleine stappen zichtbaar als deel van iets groters. -
Wat is het verschil met een klassieke evaluatie?
Waar een evaluatie meestal terugblikt en vooral gericht is op resultaten, kijkt reflexieve monitoring vooruit. Het gaat niet om meten of afrekenen, maar om begrijpen en versterken. Niet: Hebben we het goed gedaan? Maar: Zijn we met het juiste bezig – en wat leren we daarvan voor de volgende stap? -
Wat vraagt het van een team?
Een reflexieve monitor hoeft geen externe expert te zijn. In principe kan elk teamlid de rol vervullen – zolang er ruimte is om afstand te nemen, vragen te stellen en te spiegelen. In de praktijk werkt het vaak goed als iemand met ervaring in procesbegeleiding tijdelijk deze rol oppakt: iemand die het team helpt om niet alleen te rennen, maar ook te reflecteren op waarheen en waarom. De kunst is om – ondanks alle beweging – met kleine stappen (toch) grotere veranderingen in gang te zetten. -
Kan Slim* ‘reflexief monitor’ zijn in mijn Buurtaanpak of Doorbraak-team?
Een goede reflexieve monitor is niet alleen deelnemer, maar ook spiegel: iemand die durft te vragen, stil te zetten en samen te duiden. In de praktijk werkt het vaak goed als deze rol (tijdelijk) bij iemand ligt met ervaring in procesbegeleiding of lerend werken – intern of extern. Slim* kan je op weg helpen en ondersteunen bij reflexieve monitoring. Neem contact met ons op.
Leeraanbod
Kun je een steun in de rug gebruiken bij lerend doen in gebieden? Kijk voor het leeraanbod op onze site.