Multicriteria Deliberatie Methode

Terug naar Waardegenerator
Nut en ondersteuning
Gebruik
Praktijkverhalen
Figuur 1: Schematische weergave van een proces op basis van multi-criteria deliberatie voor de bescherming van natuurgebieden op zee (Ranger et al., 2016)

Klik op de afbeelding om deze te vergroten

Nut en ondersteuning Meervoudige Waardecreatie

Multi-criteria deliberatie kan worden gebruikt voor besluitvormingsprocessen waarin meerdere stakeholders, schalen en vraagstukken bij elkaar komen. Ten opzichte van een multi-criteria analyse ligt de nadruk minder op rekenkundige uitkomsten, en meer op inclusiviteit van verschillende perspectieven en waarden in het proces. Dit kan leiden tot gedeelde waarden en gedragen oplossingen.

Stappen Multi-Criteria Deliberatie

  1. Onderzoek gericht op het begrijpen van de lokale context, en de waarden en perspectieven van betrokken partijen.
  2. Op basis van dit onderzoek, plus kennis van wet- en regelgeving, worden criteria opgesteld en maatregelen geïdentificeerd.
  3. In één of enkele workshops bekijken deelnemers geïdentificeerde verzamelde perspectieven en waarden worden expliciet gemaakt met behulp van beelden en/of teksten. Deelnemers worden aangemoedigd elkaars perspectieven in acht te nemen en tot overeenstemming te komen. Consensus is echter niet nodig.
  4. Er volgt een plenaire stemronde. Deelnemers worden gevraagd de uitkomsten van de workshops - en de perspectieven, waarden en informatie die daarin aan bod zijn gekomen - mee te nemen bij het uitbrengen van hun stem. In een plenaire discussie worden vervolgens de uitkomsten van de stemming gepresenteerd. Ook is er ruimte om zorgen, voorbehouden of gewenste aanpassingen te uiten.

Gebruik meervoudige waardecreatie

Multi-Criteria deliberatie is een variant op de beter bekende Multi-Criteria Analyse (MCA), een (rekenkundige) exercitie waarbij maatregelen door experts worden beoordeeld op basis van verschillende criteria. Door meer ruimte te bieden voor verschillende perspectieven, geeft multi-criteria deliberatie beter uiting aan de diversiteit aan waarde(n) die mensen en organisaties toekennen aan objecten, ontwerpen of gebieden. Dit kan bijdragen aan transparante en democratische besluitvorming.

Achtergrond

  • Deliberatie is een gespreksvorm waarin gezamenlijk opties worden bekeken en afwegingen worden gemaakt om tot betere beslissingen te komen. Deelnemers verkennen verschillende perspectieven door vragen te stellen. Er is ruimte om aannames ter discussie te stellen. Deliberatie is een alternatief voor dialoog, debat of een discussie (WUR, 2022).
  • Voor onderzoek naar de waarden en perspectieven van betrokken partijen (stap 1) kan gebruik worden gemaakt van de ‘community voice method’ – een op film-gebaseerde benadering die kan helpen partijen die doorgaans niet of onvoldoende worden gehoord een stem te geven (Ranger et al., 2016).
  • Tijdens de workshops (stap 3) kan gebruik worden gemaakt van een ‘optie-carousel’. Bij deze methode gaan deelnemers langs verschillende haltes, waar telkens één criterium centraal staat. Deelnemers wordt gevraagd om samen te bekijken welke maatregelen het beste ‘scoren’ op dit criterium. Overeenstemming is mogelijk, maar niet vereist.
  • De methode gaat uit van bestaande wet- en regelgeving. Om tot ontwerp en realisatie te komen van (waardevolle) maatregelen die niet mogelijk binnen bestaande kaders, zijn aanvullende methodes nodig, zoals de Wezenlijke Winstpunten Aanpak, of de RIO-methodiek.

Voorbeeldcase

  • In Amsterdam zoeken gemeente en netbeheerders gezamenlijk naar ‘ruimtebesparende inpassingtechnieken’ voor de ondergrond. Op basis van interviews en workshops met stakeholders zijn relevante technieken geselecteerd en is een breed waardekader samengesteld dat richting geeft aan het gezamenlijk afwegingsproces.

Meer Informatie

  • Ranger, S., Kenter, J. O., Bryce, R., Cumming, G., Dapling, T., Lawes, E., & Richardson, P. B. (2016). Forming shared values in conservation management: An interpretive-deliberative-democratic approach to including community voices. Ecosystem Services, 21, 344-357.

WUR – Wageningen University & Research (2022) Gespreksvormen. Gevonden op: https://www.wur.nl/nl/landingspagina-redacteuren/nl/waardecreatie-samenwerking/samenwerken-met-wur/in-gesprek-samen-werken-aan-oplossingen/wageningen-dialogues/aan-de-slag-met-dialoog/gespreksvormen.htm