Ruimtebesparende Inpassingstechnieken
Hoe benut je meest effectief de ruimte in de overvolle ondergrond?
Energie- en nutsinfrastructuur aanleggen is een steeds complexere uitdaging. Onder invloed van de groeiende behoefte en diversiteit aan infrastructuur raakt de ondergrond op veel plaatsen overvol. Tegelijkertijd stellen we meer en meer integrale eisen aan de leefomgeving: terwijl we steeds meer bekabeling voor elektriciteit nodig hebben, willen we ook warmtenetten aanleggen, en is wateropslag nodig voor het klimaatbestendig maken van de stad. Hoe maken we ruimte voor al deze opgaven, in zowel de onder- als bovengrond? Om deze kwestie te beantwoorden wordt in Koppelkansen gewerkt aan de ontwikkeling van ruimtebesparende inpassingstechnieken.
Naast de technische oplossingen, ontwikkelen we een breed en gedragen waardenkader voor de beoordeling van nieuwe inpassingstechnieken. Het kader toetst op conventionele criteria als veiligheid, toegankelijkheid, betaalbaarheid en bewezen technologie. Maar ook op zaken als ruimtewinst boven- en ondergronds, gezondheid en welzijn van omwonenden, vitaliteit van het grond en water systeem, en vermeden kosten in beheer en onderhoud. De verbreding van het perspectief die hiermee ontstaat, opent niet alleen deuren voor efficiënter en meervoudig ruimtegebruik, maar is ook een basis voor verdergaande samenwerking tussen gemeente en netbeheerders.
Uitgewerkte inpassingstechnieken
Binnen Koppelkansen is gekozen voor een aantal ruimtebesparende inpassingstechnieken die al worden toegepast door het eigen partnernetwerk. Doordat de nodige kennis en praktijkervaring al grotendeels beschikbaar is, maakt dat adoptie kansrijk.

Mantelbuizen
Een inpassingstechniek waarbij meerdere typen infrastructuur in een enkele centrale buis worden gelegd. De buizen worden specifiek ontworpen om op een veilige manier dicht gebundeld te kunnen leggen.

Kabels en leidingen onder bomen
Hier worden kabels en buizen in de ondergrondse ruimte boven het wortelstelsel gelegd; een techniek met eigen voor- en nadelen die ruimte efficiënter wordt benut in gevallen waar die beperkt beschikbaar.

Gestapelde aanleg
Een techniek waarbij soorten kabels en buizen infrastructuur in een gewogen volgorde boven elkaar worden ingelegd. Hierdoor hoeft er in een minder groot gebied gegraven te worden en blijft er zijwaarts ruimte beschikbaar.
Inzichten uit de praktijk
We delen hier enkele waardevolle inzichten die zijn voortgekomen uit het werken met ruimtebesparende inpassingstechnieken in de praktijkcases van Koppelkansen.
Evalueer de meerkosten van techniekinnovaties in een kader van meervoudige waardecreatie
Om ruimtebesparende technieken toe te passen, moet dieper in de ondergrond worden ingegraven. Dat betekent een duurdere operatie in vergelijking met de reguliere aanleg. Zo moeten bij verdiepte aanleg bijvoorbeeld damwanden worden geplaatst, en kan de netbeheerder bij calamiteiten de kabels niet opgraven, het aanleg en beheerproces is daardoor bewerkelijker. Wanneer we deze meerkosten bekijken in het bredere (en langere) perspectief van meervoudige waardecreatie, kunnen we de hogere kosten van aanleg en beheer wellicht in balans brengen met de gerealiseerde meerwaarde voor klimaatadaptatie en biodiversiteit.
In de praktijkcases van Koppelkansen worden momenteel de kosten en baten onderzocht voor aanleg op diverse dieptes van de uitgewerkte technieken. De volgende stap is om een Maatschappelijke Kosten & Baten Analyse (MKBA) te laten maken.
Borging is nodig voor toepassing van succesvolle innovaties
Om de beoogde inpassingstechnieken generiek beschikbaar te maken voor toepassing, is borging van de technieken nodig in het beleid van de gemeente (WIOR NR) en netbeheerder. Koppelkansen ligt op koers om dit eind 2023 te realiseren.
Commiteer aan de systeemverschuiving die de adoptie van innovaties impliceert
Aan het voorgaande punt zien we dat, hoe groter het commitment is van alle betrokken partijen, en hoe meer systeeminnovaties in gezamelijkheid worden ontwikkeld, hoe sneller en effectiever de innovaties tot waarde kunnen komen.
Cases gezocht!
Heb je een praktijkcase waarin de uitrol van deze technieken een rol speelt, en wil je bijdragen aan de doorontwikkeling en ondersteunende instrumenten?
Mail ons, we komen graag met je in contact!
Onze experts op gebied van inpassingstechnieken

Patricia Byrne

Eric van den Beuken
Sluit je aan bij het netwerk!
We nodigen je uit om met ons mee te werken aan een toekomstbestendige stad. Sluit je aan bij dit netwerk: draag actief bij, of verrijk je kennis en ontvang regelmatig updates en uitnodigingen voor events.
Praktijkverhalen over
Ruimtebesparende Inpassingstechnieken
Coördinatiestelsel Werken in Openbare Ruimte wordt netwerkorganisatie
Begin december is het advies herijking coördinatiestelsel positief ontvangen door de samenwerkende partners. Hiermee committeren zij zich aan een doorontwikkeling van het coördinatiestelsel naar een…
Lees verderAftermovie Regie op de ondergrond, 4 oktober in de Meervaart
Bekijk hier een impressie van Regie op de ondergrond op 4 oktober in de Meervaart in Amsterdam. Aan het woord o.a. Saskia de Haas (regisseur…
Lees verderPatricia Byrne-de Meijer: “Een mooi voorbeeld van Wezenlijke Winstpunten”
Patricia Byrne-de Meijer is trekker van het Koppelkansenteam Ruimtebesparende Inpassingstechnieken. Ze weet alles over de voor- en nadelen, kosten en baten, en toepassing van deze…
Lees verderCoördinatiestelsel Werken in Openbare Ruimte wordt netwerkorganisatie
Begin december is het advies herijking coördinatiestelsel positief ontvangen door de samenwerkende partners. Hiermee committeren zij zich aan een doorontwikkeling van het coördinatiestelsel naar een…
Lees verderAftermovie Regie op de ondergrond, 4 oktober in de Meervaart
Bekijk hier een impressie van Regie op de ondergrond op 4 oktober in de Meervaart in Amsterdam. Aan het woord o.a. Saskia de Haas (regisseur…
Lees verderPatricia Byrne-de Meijer: “Een mooi voorbeeld van Wezenlijke Winstpunten”
Patricia Byrne-de Meijer is trekker van het Koppelkansenteam Ruimtebesparende Inpassingstechnieken. Ze weet alles over de voor- en nadelen, kosten en baten, en toepassing van deze…
Lees verderRuimtelijke inpassingstechnieken onderweg naar toepassing
Op 18 juli boog een diverse groep van ongeveer 30 mensen van verschillende organisaties zich over twee ondergrondse ruimtewinners. Door kabels en leidingen te stapelen…
Lees verder5 vragen over Ruimtebesparende Inpassingstechnieken
De ondergrond zit op veel plaatsen overvol, terwijl we steeds meer elektriciteit nodig hebben, warmtenetten willen aanleggen, en opslag voor water nodig hebben. Hoe maken…
Lees verderCatalogus Bundelingstechnieken online beschikbaar
Kernteamlid Patricia de Byrne-Meijer leverde vanuit Koppelkansen een belangrijke bijdrage aan de totstandkoming van het COB groeiboek Catalogus Bundelingstechnieken. In een video met Arjan Visser,…
Lees verder